Czynności życiowe organizmów
PODSTAWA PROGRAMOWA:
I. Organizacja i chemizm życia. Uczeń:
6. przedstawia czynności życiowe organizmów;
Czynności życiowe organizmów to wszystkie procesy, które umożliwiają im przetrwanie, rozwój i rozmnażanie. Do najważniejszych należą:
Oddychanie: to uwalnianie energii z pokarmu. Skąd organizm pozyskuje energię? Żywe komórki
(z których zbudowany jest nasz organizm) do realizacji swoich zadań potrzebują energii. Człowiek, aby pozyskać energię najpierw musi spożyć substancje organiczne: białka, cukry, tłuszcze – zawarte
w pokarmie. Następnie substancje te ulegają trawieniu w układzie pokarmowym. Rozłożone substancje trafiają z układu pokarmowego do krwi i kolejno do każdej komórki naszego ciała.
Co dzieje się w każdej komórce naszego ciała? Zachodzi proces oddychania komórkowego.
Powstaje energia, która jest magazynowana w związku chemicznym o nazwie ATP (Adenozynotrifosforan). ATP jest nośnikiem energii, gdzie ją „niesie”? W wiązaniach chemicznych. Energia jest wykorzystywana np. do poruszania się.
Odżywianie: to dostarczanie organizmowi substancji odżywczych. Składniki odżywcze po procesie trawienia są wchłaniane do krwi. Następnie stanowią budulec naszego ciała, inne stanowią źródło energii lub materiał zapasowy. Roślina produkuje dla siebie substancje odżywcze w procesie fotosyntezy.
Wydalanie: usuwanie zbędnych produktów przemiany materii. Przemiana materii to wszystkie reakcje chemiczne zachodzące w komórkach, w wyniku których powstają substancje potrzebne i zbędne.
Te zbędne należy z organizmu wydalić, gdyż mogą być szkodliwe.
Wzrost i rozwój: czyli zwiększenie rozmiaru ciała. Rozwój to wszystkie zmiany jakie zachodzą
w organizmie w ciągu całego życia.
Ruch: to zmiana położenia ciała lub zmiany położenia części ciała.
Reakcja na bodźce: zdolność reagowania na bodźce docierające do organizmu ze środowiska. O jakich bodźcach mowa? Dźwięk, światło, zmiany temperatury czy też zapach.
Rozmnażanie: wydawanie na świat potomstwa. Dzięki temu każdy gatunek zwiększa liczebność swojej populacji. W świecie organizmów żywych występuje rozmnażanie płciowe oraz bezpłciowe.
