ewolucja człowieka klasa 8
EWOLUCJA CZŁOWIEKA

EWOLUCJA CZŁOWIEKA – CZŁOWIEK JEDYNY W SWOIM…GATUNKU ?

Od 2 milionów do 10 tysięcy lat temu Świat zamieszkiwany był przez kilka gatunków człowieka jednocześnie.

Pierwsze organizmy:

Po wielkim wybuchu który miał miejsce 13,5 miliarda lat temu rozpoczął się bardzo powolny, trwający miliony lat proces spajania atomów w cząsteczki. Około 3,8 miliarda lat temu na planecie o nazwie Ziemia owe cząsteczki zaczęły tworzyć duże i skomplikowane struktury zwane organizmami.

Od małpy do współczesnego człowieka

Około 6 mln lat temu pewna małpa miała dwie córki, z których jedna stała się przodkinią szympansów, druga zaś ludzką prapraprababcią. Zwierzęta w znacznym stopniu podobne do współczesnych ludzi pojawiły się 2,5 mln lat temu, lecz przez niezliczone pokolenia ci prehistoryczni ludzie byli mało znaczącymi zwierzętami nie oddziałującymi na środowisko bardziej niż owady, goryle czy mamuty. Pojawili się na obszarze Afryki Wschodniej. Wyewoluowali od rodzaju małp człekokształtnych zwanych Australopitekami którzy pojawili się na tamtym obszarze około 4,2 mln lat temu. Australopitek mierzył średnio 1m wysokości i miał niewielki mózg w porównaniu do dużej twarzy, poruszał się na dwóch nogach. 24 listopada 1974 roku w Etiopii dokonano odkrycia szczątków żeńskiego szkieletu przedstawiciela Australopithecus afarensis – otrzymał on potoczną nazwę „Lucy”

Potomkowie Australopiteka około 2 – 1,9 mln lat temu opuścili macierzystą Afrykę Wschodnią aby zasiedlać kolejno tereny Afryki Północnej, Azji i Europy. (Afryka nie opustoszała, zostało tam wielu przedstawicieli ówczesnego gatunku człowieka) Z tego powodu, że nowe rejony charakteryzowały się zróżnicowanym klimatem ewolucja gatunku człowieka zachodziła w różnych kierunkach. W rezultacie powstało kilka  odrębnych gatunków ludzi, z których każdy otrzymał swoją nazwę łacińską. TO MY ZAWŁASZCZYLIŚMY SOBIE MIANO „LUDZI” LECZ W PRZESZŁOŚCI ISTNIAŁO WIELE GATUNKÓW LUDZI.

  • Na otwartych przestrzeniach Azji mieszkał Homo erectus, bytował tam w okresie 2 mln- 50 tys. lat temu dzięki czemu był najdłużej żyjącym gatunkiem człowieka w historii.
  • W Indonezji, na wyspie Jawa, mieszkał Homo soloensis – był on przystosowany do życia w tropikach. Odnalezione szczątki informują że żył w przedziale 550 – 143 tys. lat temu.
  • Na innej wyspie Indonezji, Flores, mieszkali ludzie nazywani „hobbitami” – Homo floresinensis. Doskonale posługiwali się włóczniami, ważyli nie więcej niż 25 kg.
  • Ludzie zamieszkujący Europę i Azję Zachodnią wyewoluowali w Homo neanderthalensis (człowieka z doliny Neandertal) potocznie nazywanego Neandertalczykiem. Jego cechy to masywna budowa ciała, dobre przystosowanie do zimnego klimatu Eurazji jaki panował podczas zlodowacenia. Żył w okresie 400-30 tys. lat temu.
  • W 2010 roku podczas prac wykopaliskowych na Syberii (w jaskini Denisowa), naukowcy odkryli skamieniałą kość palca. Analiza genetyczna wykazała, że palec ten należał do nieznanego wcześniej gatunku człowieka, który nazwano Homo denisova. Znalezione szczątki należały do osobników żyjących 41 tys. lat temu
  • W tym samym czasie kiedy owe gatunki ewoluowały na terenach Europy i Azji, nie ustawała ewolucja człowieka w Afryce Wschodniej. Powstawały tu kolejne gatunki człowieka m.in. Homo ergaster oraz nasz gatunek Homo sapiens – „człowiek rozumny”

„7 czerwca 2017 na łamach Nature ogłoszono odkrycie datowanych na 315 tys. lat szczątków Homo sapiens w Dżabal Ighud w południowym Maroku. Jak podkreślają naukowcy, nie oznacza to że człowiek rozumny wywodzi się z północnej Afryki, a jedynie, że jego przedstawiciele ewoluowali na całym kontynencie”
Ewen Callaway: Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species’ history. Nature, 7 czerwca 2017. [dostęp 9 czerwca 2017]

Uporządkujmy to:

  1. Australopitek: 4,2 –  2 mln lat temu Afryka Wschodnia
  2. Homo habilis: 2,5-1 mln lat temu. Afryka Wschodnia
  3. Homo ergaster pojawił się 1,9 mln lat temu w Afryce wschodniej – wywędrował do Azji
  4. Homo erectus 2 mln- 50 tys. Azja
  5. Homo soloensis 550 – 143 tys. lat temu Indonezja
  6. Homo neandertalis 400-30 tys. lat temu Europa
  7. Homo sapiens ponad 300 tys. lat temu Afryka Wschodnia i późniejsza ekspansja na pozostałe kontynenty.

Wszystkie podane powyżej gatunki ludzi (z wyjątkiem Homo sapiens) wymarły. Czy Homo sapiens przyczynił się do tego ? Są teorie które wskazują że tak właśnie się stało.

Częstym błędem w rozumowaniu jest wyobrażanie sobie, że wszystkie gatunki ludzi układały się w prostą linię pochodzenia, w której jeden gatunek dawał początek kolejnemu. To błąd !

Prawda jest taka że od 2 milionów do 10 tysięcy lat temu świat zamieszkiwany był przez kilka gatunków człowieka jednocześnie.

Źródła:

Harari Y.N, Od zwierząt do Bogów, Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2014

Roger Lewin., Wprowadzenie do ewolucji człowieka, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002

Dodaj komentarz