Budowa i rola DNA

W szkole podstawowej na lekcjach biologii poznajecie podstawy genetyki. W podstawie programowej zawarte są szczegółowe wymagania odnośnie tego co wiedzieć trzeba. Ten wpis poświęcę na zrealizowanie jednego z punktów PP

PODSTAWA PROGRAMOWA
V.1 Uczeń: przedstawia strukturę i rolę DNA;

DNA jest liniowym polimerem – polimer to substancja chemiczna zbudowana z wielu powtarzających się części. Tymi powtarzającymi się częściami są nukleotydy.

Wyróżniamy 4 rodzaje nukleotydów: Adeninowy, Tyminowy, Cytozynowy, Guaninowy. Każdy z nich składa się z:

• cukru deoksyrybozy: to pięciowęglowy cukier-  zawiera 5 atomów węgla które noszą numery 1’ (– jeden prim) 2’,3’, 4’, 5’ (Na schemacie oznaczony literką D)
• zasady azotowej: jednopierścieniowej cytozyny (C) lub tyminy (T) albo dwupierścieniowej adeniny (A) lub guaniny (G)
• grupy fosforanowej (P) zawierającej resztę fosforanową

zobacz na schematycznym rysunku:

Wyżej wspomniałam o tym, że zasady azotowe mogą być jednopierścieniowe lub dwupierścieniowe, o co chodzi? Zobacz poniżej (to są wiadomości dodatkowe, tylko dla wyobrażenia budowy chemicznej nukleotydów)

 Nukleotydy mogą być połączone w różnej kolejności tworząc długie łańcuchy.

Kolejność ułożenia nukleotydów w 1 nici DNA nazywamy sekwencją DNA.

Przykładowe sekwencje:   
1) CGACAT      2)  TTTAGCCGGAT       3) CGCGCGCGCG 

Do opisania sekwencji używamy tylko symboli zasad azotowych, gdyż w każdym nukleotydzie zawsze znajduje się cukier i reszta fosforanowa a zmieniają się tylko zasady azotowe.

Każda nić DNA ma swoją określoną sekwencję ułożenia nukleotydów. Od tego zależą cechy organizmu – np. kolor Twoich oczu 🙂

DNA ma strukturę podwójnej helisy

Jaką role ma DNA?

• Kwas deoksyrybonukleinowy stanowi materiał genetyczny organizmów
• Materiał genetyczny określa cechy (budowa i funkcjonowanie) jakie posiada organizm
• Cechy dziedziczne są przekazywane potomstwu a to oznacza, że DNA jest nośnikiem informacji genetycznej. Fragment DNA odpowiadający za jedną cechę to gen.

To najważniejsze informacje dotyczące budowy i roli DNA. Kolejna dawka już niebawem!

Ściskam <3

Źródła:
Brown T.A., Genomy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019
Allison L.A., Podstawy biologii molekularnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego WUW, 2019
Paweł Drożdżal; Structural studies of Z-DNA complexes and RNA:DNA hybrid with organic and inorganic cations